Problem fikcji i prawdy w literaturze tkwi w centrum znakomitego thrillera „Prawdziwa historia” Delphine de Vigan. Skąd wzięło się to określenie? Czy jest prawdziwe? Nad tym zastanawia się główna bohaterka – pisarka.
Delphine – główna bohaterka powieści Delphine de Vigan Prawdziwa historia (swoją drogą – bardzo „pisarskiej” powieści) – osiągnęła ogromny sukces dzięki kontrowersyjnej książce opartej na autentycznych wydarzeniach. Teraz chce „powrócić do fikcji, opowiedzieć jakąś historię, wymyślić postać, nie musieć się w ogóle rozliczać z rzeczywistością”. Po jednym ze spotkań autorskich zastanawia się, czym jest czysta fikcja. To prowadzi do pięknego wspomnienia z dzieciństwa:
„Wieczorem, gdy leżałam w łóżku, znów pojawiła się myśl o wyrażeniu czysta fikcja (…). W czym fikcja jest czysta? Od czego jest, jak to się mówi, wolna? Czyż w fikcji nie ma zawsze jakiejś części nas samych, naszej pamięci, naszej prywatności? Zawsze mówi się o czystej fikcji, nigdy o czystej autobiografii. Nie dajemy się więc tak całkiem nabrać. Lecz może ani jedno, ani drugie nie istnieje.
Wtedy powrócił pewien obraz: w kuchni, w domu w Pierremont, moje dziecięce, niezręczne dłonie rozbijające jajka nad miską, aby oddzielić białka od żółtek. Ów delikatny, precyzyjny ruch, który moja babka Liane pokazywała mi wielokrotnie, ów ruch, który polega na przelewaniu żółtka z jednej połówki skorupki do drugiej, tak, aby białko spłynęło do naczynia niezanieczyszczone.
Białko musi być bowiem czyste, aby dało się je ubić na pianę. Często jednak odrywa się ociupinkę żółtka albo maleńki kawałek skorupki. Jak raz wpadnie do miski, zagubi się w przeźroczystym białku, drobinka wymyka się spomiędzy palców, ucieka przed łyżką, nie sposób jej złapać.
Zamknęłam oczy i usłyszałam głos babki, ten śpiewny głos, którego wspomnienie przechowuję nabożnie, który zapytał:
– Moja królewno, to kłamstwo to prawda?”.
A wy jak sądzicie? Czy można mówić o „czystej fikcji” w literaturze? Jak to się odnosi do waszych powieści czy opowiadań, do waszych inspiracji?
Źródło cytatów: Delphine de Vigan, Prawdziwa historia, tłum. Joanna Kluza, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2016.